Là nguyên nhân gây tử vong thứ 2 trên toàn thế giới, đột quỵ hay còn gọi là tai biến mạch máu não, thường có thể xảy ra ở bất cứ thời điểm nào. Đột quỵ nếu không được cấp cứu kịp thời sẽ dẫn đến những di chứng không thể phục hồi, thậm chí là tử vong, tạo gánh nặng về kinh tế cho cả gia đình và xã hội. Vì vậy, nhận biết sớm dấu hiệu của đột quỵ để kịp thời xử lý là vô cùng quan trọng.
1. Đột quỵ để lại di chứng nặng nề
Đột quỵ là bệnh lý gây tổn thương nghiêm trọng cho não bộ. Nguyên nhân xuất phát từ sự gián đoạn việc vận chuyển máu nuôi dưỡng não bộ do mạch máu bị tắc nghẽn hay bị vỡ.
Có 2 loại đột quỵ:
– Đột quỵ nhồi máu não (thiếu máu não cục bộ): là tình trạng động mạch não bị thuyên tắc một phần hoặc hoàn toàn dẫn tới việc lưu lượng máu cung cấp tới não bị giảm đột ngột. Tình trạng này chiếm đại đa số, khoảng 85% ca đột quỵ.
– Đột quỵ xuất huyết não (xuất huyết nội sọ): là một trường hợp hiếm gặp hơn của đột quỵ (khoảng 15%). Tình trạng này xảy ra khi mạch máu não bị vỡ đột ngột làm máu tràn vào nhu mô não gây tổn thương não.
– Não bộ là cơ quan điều khiển mọi hoạt động sống của cơ thể. Mỗi vùng trên não đảm nhận một nhiệm vụ và vai trò khác nhau. Khi có tổn thương não xảy ra sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của bệnh nhân.
Ví dụ: Nếu tổn thương vùng vận động, có thể gây ra tình trạng yếu liệt một bộ phận cơ thể hoặc thậm chí là liệt nửa người. Nếu tổn thương vùng ngôn ngữ, người bệnh sẽ không nói được hoặc không hiểu được ngôn ngữ.
– Khoảng 30-50% người bệnh đột quỵ không thể có lại được khả năng độc lập về chức năng và 15-30% trong tổng số người bệnh đột quỵ bị khiếm khuyết vĩnh viễn.
2. Dấu hiệu nhận biết đột quỵ
Mỗi năm nước ta có khoảng 200.000 trường hợp bị đột quỵ với tỷ lệ tử vong từ 10-20%. Trong đó, cứ 4 ca bị đột quỵ chỉ có 1 ca là bệnh nhân có thể độc lập đi lại. Bởi vậy, việc nhận biết sớm các triệu chứng của đột quỵ là vô cùng quan trọng, để cấp cứu kịp thời và có tác động quan trọng trong phục hồi sau đột quỵ của bệnh nhân.
Các dấu hiệu để nhận biết người bị đột quỵ, bao gồm:
- Mất thăng bằng, hoa mắt chóng mặt, cử động khó khăn, không thể phối hợp các động tác vận động.
- Đau đầu dữ dội, cơn đau đến rất nhanh, có thể kèm theo buồn nôn hoặc nôn.
- Tầm nhìn bị giảm đột ngột, mất thị lực một phần hoặc hoàn toàn.
- Yếu liệt một bên cơ thể hoặc không thể cử động một bên chân tay. Cách nhận biết chính xác nhất là bạn không thể nhấc 2 tay lên cùng 1 lúc.
- Đột nhiên cảm thấy mất sức, cơ thể mệt mỏi.
- Tê cứng mặt hoặc một nửa mặt, nụ cười bị méo mó, nhân trung bị lệch.
- Mất khả năng nói hoặc nói nhưng khó phát âm, không rõ chữ, bị dính chữ, nói ngọng bất thường. Bạn có kiểm tra bằng cách yêu cầu người bị đột quỵ lặp lại một câu ngắn bạn vừa nói.
Người bị đột quỵ có thể có một vài hoặc tất cả các dấu hiệu trên. Vì vậy bạn phải chú ý các biểu hiện của người bị đột quỵ để đưa đi cấp cứu kịp thời, tránh bỏ xót dẫn đến những hậu quả đáng tiếc.
3. Cấp cứu đột quỵ: Thời gian là mạng sống
Đối với bệnh nhân bị đột quỵ, thời gian vàng cho cấp cứu là từ 3 – 6 tiếng (tốt nhất là trong vòng 3 tiếng). Vì vậy cần xử trí đúng cách khi gặp người bị đột quỵ:
- Đỡ hoặc dìu người đột quỵ, tránh té ngã gây tổn thương.
- Để người bệnh ở nơi thoáng mát, nằm nghiêng một bên nếu người bệnh nôn. Móc hết đàm, nhớt để tránh gây ngạt cho bệnh nhân.
- Gọi xe đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất.
- Không tự ý xoa dầu nóng, cạo gió, dùng kim đâm đầu ngón tay hoặc cho uống bất kỳ loại thuốc nào khác.
- Đưa người bệnh vào bệnh viện càng nhanh càng tốt, để có thể cứu sống kịp thời và làm giảm các di chứng do đột quỵ gây ra.
Tài liệu tham khảo:
1. Bộ Y Tế, Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị phục hồi chức năng cho người bệnh đột quỵ.
2. Ts.Bs. Nguyễn Bá Thắng, Báo sức khỏe đời sống, Bài viết “Cấp cứu đột quỵ: Sự sống tính trong từng phút giây”
3. Bộ Y Tế, Dấu hiệu nhận biết đột quỵ.
https://dotquy.kcb.vn/hieu-dung-ve-dot-quy/dau-hieu-nhan-biet-dot-quy.html
